آیفون بهتر است یا اندروید از نظر امنیت؟

آیفون به دلیل معماری بسته، کنترل اکوسیستم و Secure Enclave معمولاً امنتر است، اما اندروید با رعایت اصول امنیتی و آپدیتهای منظم میتواند به سطح بالای امنیت برسد.

آیا iMessage میتواند منفذی برای هک باشد؟

بله. بعضی اکسپلویتها (مثل Pegasus) توانستند از طریق iMessage بدون نیاز به کلیک کاربر آیفون را هک کنند. اما اپل به طور مرتب وصلههای امنیتی منتشر میکند.

چطور بفهمم گوشیام هک شده است؟

نشانهها شامل مصرف غیرعادی باتری یا دیتا، اپلیکیشنهای ناشناس، پاپآپها یا تبلیغات مداوم، نوتیفیکیشنهای ورود غیرعادی و پیامها یا تماسهای خروجی غیرمنتظره هستند.

آیا جلبریک باعث هک میشود؟

جلبریک محدودیتهای امنیتی iOS را برمیدارد و دستگاه را آسیبپذیرتر میکند، بنابراین ریسک هک شدن افزایش مییابد.

آیا نصب آنتیویروس در آیفون ممکن است مؤثر باشد؟

آنتیویروس در آیفون محدودیت دارد، زیرا iOS محیط ایزوله (Sandbox) دارد. به همین دلیل، رعایت نکات امنیتی و آپدیت منظم مهمتر است.

چگونه از آسیبپذیریهای سختافزاری جلوگیری کنم؟

با بهروزرسانیهای سیستمعامل، فعال کردن ویژگیهای امنیتی (Secure Boot, Secure Enclave, Titan M) و عدم روت یا جلبریک میتوان از بیشتر آسیبپذیریهای سختافزاری جلوگیری کرد.

آیا استفاده از VPN کافی برای محافظت است؟

VPN فقط مسیر ارتباطی اینترنت را رمزگذاری میکند و جلوی حملات فیشینگ یا بدافزار را نمیگیرد. استفاده همزمان از سایر تدابیر امنیتی ضروری است.

چه کار کنم اگر فکر میکنم دستگاهم هک شده؟

این اقدامات را انجام دهید: قطع اینترنت، تغییر پسوردها از دستگاهی امن، حذف اپهای مشکوک، بررسی آپدیتها، و در صورت ادامه مشکل ریست فکتوری یا DFU Restore در آیفون.

آیا روت کردن اندروید همیشه خطرناک است؟

بله، روت کردن دسترسی کامل به سیستم را میدهد و هر گونه اکسپلویت یا بدافزار میتواند کنترل دستگاه را به دست گیرد.

چگونه مطمئن شوم که حتماً آپدیتهای امنیتی را دریافت میکنم؟

دستگاه را بهروزرسانی مداوم کنید، آپدیتهای سیستم و اپها را فعال نگه دارید، و فقط از فروشگاههای رسمی نرمافزار نصب کنید.

امنیت موبایل: چگونه آیفون و اندروید هک می‌شوند و چطور محافظت شویم؟

به‌واسطۀ روزافزون شدن استفاده از گوشی‌های هوشمند در زندگی روزمره، مساله امنیت موبایل و هک آیفون و اندروید اهمیت بیشتری پیدا کرده است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند آیفون‌ها غیرقابل هک‌اند یا اگر فقط از اپ استور استفاده کنند، امن‌اند—اما واقعیت پیچیده‌تر است. در این مقاله، به بررسی چیپ‌های امنیتی، روش‌های هک، راه‌های جلوگیری، نشانه‌های هک، باورهای غلط و حقایق شگفت‌آور می‌پردازیم تا دیدی کامل به موضوع داشته باشید.

۱. چیپ‌ها و لایه‌های سخت‌افزاری امنیتی

Secure Enclave در آیفون

یکی از ارکان اصلی امنیت آیفون، چیپ Secure Enclave است که کلیدهای رمزنگاری حساس (مثل داده‌های بیومتریک، رمزهای دستگاه، Apple Pay) را در محیطی ایزوله نگه می‌دارد. حتی اگر سیستم‌عامل دچار رخنه شود، دسترسی مستقیم به داده‌های Secure Enclave ممکن نیست.

این چیپ بخشی از زنجیره اعتماد Boot در آیفون است؛ به این معنا که در هنگام روشن کردن دستگاه، بخشی از امن‌سازی از پایین‌ترین سطح انجام می‌شود (Secure Boot).

Titan M / Titan M2 در اندروید

در دستگاه‌های پیکسل گوگل، چیپ امنیتی Titan M (و نسل جدیدتر Titan M2) به عنوان یک “root of trust” عمل می‌کند.

مطالعات معکوس‌سازی نشان داده‌اند که این چیپ در برابر دستکاری‌های نرم‌افزاری مقاوم است، اما آسیب‌پذیری‌هایی نیز ممکن است وجود داشته باشد (مثلاً امکان downgrade firmware)

به‌طور کلی، چیپ امنیتی باعث می‌شود فرآیندهایی مثل تایید بوت، ذخیره کلید و تأیید اعتبار انجام شود و سطح حمله را کاهش دهد.

نقاط ضعف سخت‌افزاری و حملات سطح چیپ

اگرچه چیپ‌های امنیتی سطح حمله را پایین می‌آورند، اما نمی‌توان به آن‌ها اطمینان کامل داشت. مثلاً در تکنولوژی TrustZone (که در بسیاری از دستگاه‌های اندروید استفاده می‌شود) امکان حمله downgrade وجود دارد، به طوری که نسخه قدیمی‌ای که آسیب‌پذیری دارد را روی چیپ بیاورند.

همچنین تحقیقاتی نشان داده که آسیب‌پذیری‌های چیپست‌ها در دستگاه‌های اندروید گاهی از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند و بسیاری از تولیدکنندگان به‌موقع وصله ارائه نمی‌دهند.

۲. چگونه هک می‌کنند (در هر دو پلتفرم)

روش‌های حمله رایج به آیفون

– اکسپلویت‌های Zero-Click: بدون اینکه کاربر روی لینک کلیک کند، از ضعف‌هایی در iMessage یا FaceTime برای نفوذ استفاده می‌شود (مثلاً Pegasus).

– فیشینگ و مهندسی اجتماعی: ارسال ایمیل یا پیام جعلی با ظاهر آلوده برای اخذ Apple ID یا اطلاعات حساس.

– جیلبریک: با فعال کردن جلبریک، محدودیت‌های ایمنی برداشته می‌شوند و اپ‌های فراتر از فروشگاه اپل نصب می‌شن.

– کد مخرب از سایت‌ها یا Wi-Fi عمومی: بازدید از سایت مخرب یا اتصال به شبکه ناامن ممکن است باعث اجرای کد شود.

روش‌های حمله رایج به اندروید

– اپلیکیشن‌های آلوده / نصب از منابع غیررسمی: بارگیری فایل APK از سایت‌های غیراطمینان‌پذیر.

– ریشه‌کنی (Rooting exploit): از ضعف‌های کرنل استفاده می‌شود تا دسترسی ریشه بدست آید.

– استفاده از نسخه‌های قدیمی با وصله‌های ناکافی: دستگاه‌هایی که آپدیت نمی‌گیرند در مقابل حملات آسیب‌پذیری هستند.

– حملات رابط‌های جانبی (مثل NFC، بلوتوث، Wi-Fi)

۳. چگونه از هک شدن جلوگیری کنیم

روش‌های جلوگیری در آیفون

همیشه iOS را آپدیت کن.
احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) برای Apple ID فعال باشه.
از جلبریک اجتناب کن.
دسترسی اپ‌ها به دوربین، میکروفون، لوکیشن را محدود کن.
از Lockdown Mode برای مواقعی که در معرض تهدیدات سنگین هستی استفاده کن.
از Wi-Fi عمومی امن استفاده کن یا VPN معتبر به کار ببر.

روش‌های جلوگیری در اندروید

آپدیت منظم سیستم و امنیتی را انجام بده.
فقط از فروشگاه رسمی (Play Store یا فروشگاه شرکت) اپلیکیشن نصب کن.
Play Protect را فعال نگه دار.
به‌هیچ‌وجه دستگاه را روت نکن.
دسترسی اپ‌ها را بررسی کن (به‌خصوص دسترسی‌هایی که خطر دارند مثل پیامک، تماس).
از قفل صفحه قوی استفاده کن و داده‌ها را رمزگذاری کن.

نکات مشترک

پسوردهای قوی و متفاوت برای هر سرویس
فعال کردن 2FA
عدم کلیک روی لینک‌های ناشناس
پشتیبان‌گیری مرتب
سرویس‌های Standort (یافتن دستگاه) را فعال کن تا در صورت سرقت یا نفوذ بتوانی پاک‌سازی از راه دور انجام دهی.

۴. نشانه‌های هک شدن

۱- نوتیفیکیشن‌های ورود غیرعادی به Apple ID یا حساب گوگل

۲- آیکون اپلیکیشن غیرمنتظره یا تغییر یافته

۳- مصرف باتری یا دیتا به‌شدت افزایش یافته

۴- باز شدن پاپ‌آپ و تبلیغات حتی وقتی مرورگر بسته است

۵- خاموش شدن خودکار تنظیمات امنیتی مانند Find My iPhone، Play Protect

۶- پیامک‌ها یا تماس‌های خروجی که خودت سفارش نداده‌ای

۷- مرورگر به صفحات عجیب هدایت شود

۸- دستگاه بدون دخالت خودت ریبوت یا روشن خاموش بشه

۹- ترکیب چند نشانه همراه با وضعیت مشکوک احتمال هک را بسیار بالا می‌برد.

۵. باورهای غلط رایج درباره هک

۱- باور غلط: آیفون هیچ وقت هک نمی‌شود
حقیقت: آیفون امن‌تر است اما قابل هک شدن است.

۲- باور غلط: نصب از اپ‌استور همیشه امنیت کامل می‌دهد
حقیقت: اپ‌های رسمی هم گاهی بدافزار دارند؛ بررسی دسترسی‌ها مهم است.

۳- باور غلط: اگر گوشی کند یا داغ نشود، هک نشده‌ای
حقیقت: هک‌های حرفه‌ای ممکن است هیچ علامت ظاهری نداشته باشند.

۴- باور غلط: فقط افراد مشهور هک می‌شوند
حقیقت: هکرها می‌توانند هر کسی را هدف قرار دهند؛ حملات خودکار هم رایج است.

۵- باور غلط: هک همیشه از طریق کلیک کردن اتفاق می‌افتد
حقیقت: حملات Zero-Click بدون دخالت کاربر هم ممکن است.

۶- باور غلط: ریست فکتوری همیشه همه چیز را پاک می‌کند
حقیقت: بعضی بدافزارهای پیشرفته می‌توانند حتی بعد از ریست باقی بمانند.

۷- باور غلط: فقط اپ‌های کرکی خطر دارند
حقیقت: حتی اپ‌های رسمی گاهی ممکن است آسیب‌پذیر باشند یا بدافزار شوند.

۸- باور غلط: داشتن VPN یعنی هیچ‌کس نمی‌تواند بهت حمله کند
حقیقت: VPN فقط مسیر اینترنت را رمزگذاری می‌کند و جلوی فیشینگ یا بدافزار را نمی‌گیرد.

۹-باور غلط: آنتی‌ویروس به‌تنهایی کافی است
حقیقت: آنتی‌ویروس کمک می‌کند اما رعایت اصول امنیتی ضروری است.

۶. حقایق شگفت‌انگیز درباره هک

یکی از قوی‌ترین حملات به آیفون، از طریق پیام بدون کلیک (Zero-Click) انجام شده است.
در پروژه تحقیقاتی، محققان توانستند آسیب‌پذیری را در Titan M بازیابی کنند و تعامل چیپ را بررسی کنند.
خیلی از هک‌ها با دسترسی به حساب iCloud آغاز می‌شوند نه نفوذ مستقیم به گوشی.
حملات downgrade به TrustZone امکان‌پذیر است که سیستم قدیمی‌تر آسیب‌پذیری را اعمال کند.
هزاران آسیب‌پذیری چیپست اندروید وجود دارد که به مدل‌های مختلف منتقل شده‌اند.

نتیجه‌گیری

امنیت موبایل یک حوزه پیچیده است و هیچ سیستم یا ابزار واحدی نمی‌تواند همه تهدیدات را پوشش دهد. مفهوم هک آیفون و اندروید در عمل شامل روش‌های متعدد، لایه‌های امنیتی مختلف و عنصر حیاتی یعنی کاربر آگاه است. اگر نکات گفته‌شده را رعایت کنی، شانس حمله به دستگاهت به‌طرز چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.

سوالات متداول

آیفون بهتر است یا اندروید از نظر امنیت؟
آیفون به دلیل معماری بسته، کنترل اکوسیستم و Secure Enclave معمولاً امن‌تر است، اما اندروید با رعایت اصول امنیتی و آپدیت‌های منظم می‌تواند به سطح بالای امنیت برسد.
آیا iMessage می‌تواند منفذی برای هک باشد؟
بله. بعضی اکسپلویت‌ها (مثل Pegasus) توانستند از طریق iMessage بدون نیاز به کلیک کاربر آیفون را هک کنند. اما اپل به طور مرتب وصله‌های امنیتی منتشر می‌کند.
چطور بفهمم گوشی‌ام هک شده است؟
نشانه‌ها شامل مصرف غیرعادی باتری یا دیتا، اپلیکیشن‌های ناشناس، پاپ‌آپ‌ها یا تبلیغات مداوم، نوتیفیکیشن‌های ورود غیرعادی و پیام‌ها یا تماس‌های خروجی غیرمنتظره هستند.
آیا جلبریک باعث هک می‌شود؟
جلبریک محدودیت‌های امنیتی iOS را برمی‌دارد و دستگاه را آسیب‌پذیرتر می‌کند، بنابراین ریسک هک شدن افزایش می‌یابد.
آیا نصب آنتی‌ویروس در آیفون ممکن است مؤثر باشد؟
آنتی‌ویروس در آیفون محدودیت دارد، زیرا iOS محیط ایزوله (Sandbox) دارد. به همین دلیل، رعایت نکات امنیتی و آپدیت منظم مهم‌تر است.
چگونه از آسیب‌پذیری‌های سخت‌افزاری جلوگیری کنم؟
با به‌روزرسانی‌های سیستم‌عامل، فعال کردن ویژگی‌های امنیتی (Secure Boot, Secure Enclave, Titan M) و عدم روت یا جلبریک می‌توان از بیشتر آسیب‌پذیری‌های سخت‌افزاری جلوگیری کرد.
آیا استفاده از VPN کافی برای محافظت است؟
VPN فقط مسیر ارتباطی اینترنت را رمزگذاری می‌کند و جلوی حملات فیشینگ یا بدافزار را نمی‌گیرد. استفاده همزمان از سایر تدابیر امنیتی ضروری است.
چه کار کنم اگر فکر می‌کنم دستگاهم هک شده؟
این اقدامات را انجام دهید: قطع اینترنت، تغییر پسوردها از دستگاهی امن، حذف اپ‌های مشکوک، بررسی آپدیت‌ها، و در صورت ادامه مشکل ریست فکتوری یا DFU Restore در آیفون.
آیا روت کردن اندروید همیشه خطرناک است؟
بله، روت کردن دسترسی کامل به سیستم را می‌دهد و هر گونه اکسپلویت یا بدافزار می‌تواند کنترل دستگاه را به دست گیرد.
چگونه مطمئن شوم که حتماً آپدیت‌های امنیتی را دریافت می‌کنم؟
دستگاه را به‌روزرسانی مداوم کنید، آپدیت‌های سیستم و اپ‌ها را فعال نگه دارید، و فقط از فروشگاه‌های رسمی نرم‌افزار نصب کنید.

🔗 منابع

Wikipedia — Security and privacy of iOS Wikipedia
Wired — Titan M chip in Pixel devices WIRED
«Reversing and Fuzzing the Google Titan M Chip» (مطالعه پژوهشی) Andrea Continella+1
مقاله آسیب‌پذیری چیپست‌ها در اندروید arXiv
Downgrade Attack on TrustZone arXiv
Android Platform Security Model arXiv
Mobile security در ویکی‌پدیا